Artykuły

Znaczenie wentylacji

Efektywna wentylacja jest dzisiaj jednym z głównych kryteriów branych pod uwagę przy projektowaniu budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej. Stosowane obecnie w budownictwie szczelne drzwi i okna z podwójnymi czy potrójnymi szybami, bardzo efektywne systemy grzewcze oraz szczelna izolacja ścian i stropów powoduje, że wentylacja grawitacyjna przestaje faktycznie funkcjonować. Powstająca w pomieszczeniach wilgoć wraz z innymi wyziewami powoduje powstanie wszelkiego typu niebezpiecznych dla zdrowia pleśni i grzybów. W tej sytuacji stosowanie właściwej wentylacji mechanicznej staje się konieczne.

Podstawowe kryteria, jakie należy brać pod uwagę przy doborze wentylacji, to:

• dobranie odpowiedniej wydajności wentylatora do wymogów krotności wymian powietrza dla danego pomieszczenia,

• dobranie wentylatora wytwarzającego odpowiednie ciśnienie (Pa), zdolne pokonać opory przepływu przez kanały wentylacyjne,

• odpowiednie usytuowanie wentylatora w pomieszczeniu, aby zapewnić właściwy obieg powietrza,

• zaplanowanie sposobu dostarczenia świeżego powietrza do pomieszczenia poprzez nawietrzaki podokienne czy kratki drzwiowe,

• dobranie systemu kanałów wentylacyjnych o jak najmniejszych oporach przepływu powietrza (gładkie ścianki wewnętrzne i odpowiedni profil), aby móc zastosować tańszy wentylator o mniejszym ciśnieniu.

Gdzie instalować wentylator?

Umieszczenie wentylatora w nieodpowiednim miejscu może spowodować zdecydowane obniżenie wydajności i jakości wentylacji. Podajemy kilka wskazówek i zaleceń, które pozwolą wyeliminować ewentualne skutki wadliwych rozwiązań.

Zasady:

• Zainstaluj wentylator zawsze w miejscu najbardziej oddalonym od punktu, w którym powietrze wchodzi (drzwi, nawietrzak, okno) i jak najwyżej od podłogi.

• Gdy instalujemy wentylator w pomieszczeniu, w którym znajduje się urządzenie z otwartym ogniem, musimy dostarczyć taką ilość świeżego powietrza, aby starczyło go do spalania płomienia wentylacji (radzimy skontaktować się z fachowcem w tej dziedzinie).

• Wentylator nie może być podłączony do przewodu kominowego odprowadzającego spaliny. Starajmy się nie podłączać wentylatora do pionu wentylacyjnego bez uprzedniej opinii kominiarza o jego stanie.

• Nie należy instalować wentylatora w miejscu, gdzie temperatura może przekroczyć 50ˇC oraz bezpośrednio nad grillami lub palnikami.

• Instalując wentylator w otworze w ścianie zewnętrznej powinniśmy stosować wentylator osiowy. Przy podłączaniu wentylatora do przewodów wentylacyjnych dłuższych niż 1,5 mb należy stosować wentylator o przepływie mieszanym lub odśrodkowym.

• Podłączając wentylator należy upewnić się, czy wykonaliśmy wszystko zgodnie z instrukcją, szczególnie jeżeli chodzi o podłączenie elektryczne.

• Europejskie przepisy budowlane wymagają, aby wentylatory zasilane prądem o napięciu 220V umieszczone były w odległości 1,25 m od zasięgu ręki osoby kąpiącej się lub biorącej prysznic, aby zmniejszyć ryzyko opryskania wodą.

• Gdy zachodzi konieczność zamontowania wentylatora w odległości mniejszej niż 1,25 m od zasięgu ręki, należy zastosować wentylator niskonapięciowy (12V) z transformatorem lub wentylator kanałowy umieszczony jak najdalej w kanale wentylacyjnym. Transformator powinien być zamontowany również w odległości nie mniejszej niż 1,25 m.

• Jeżeli kanały wentylacyjne podłączone do wentylatora prowadzone są pionowo przez nieogrzewaną przestrzeń np. strych, należy je zainstalować poniżej teoretycznego miejsca skraplania.

• Jeżeli kanały wentylacyjne podłączone do wentylatora prowadzone są poziomo przez nieogrzewaną przestrzeń należy je również zainstalować i nadać lekki spadek kanałów w kierunku ujścia układu, aby ewentualnie skropliny spływały na zewnątrz budynku.

• Montując wentylator w otworze ściany zewnętrznej musimy koniecznie podłączyć wentylator z kratką zewnętrzną za pomocą kanału wentylacyjnego (najpraktyczniej teleskopowego) lekko przechylonego na zewnątrz. Jeżeli tego nie zrobimy, to wyrzucane zimą ciepłe i wilgotne powietrze skropli się i spowoduje powstanie zabrudzenia wokół wentylatora.

Właściwy dobór wentylatora:

Przy montowaniu wentylatora osiowego w otworze ściany zewnętrznej postępujemy w sposób podany poniżej:

• określamy rodzaj pomieszczenia (np. toaleta domowa)
  obliczamy objętość pomieszczenia (np. 2 m x 3 m x 2,5 m = 15 m³)

• z tabeli dobieramy krotność wymian powietrza (np. 5)

• obliczamy, ile metrów sześciennych powietrza musi nasz wentylator
  wyrzucić w ciągu 1 h (15 m3 x 5 = 75m³/h )

• kanał łączący wentylator z kratką zewnętrzną o długości ok. 0,5 m stawia opór przepływowi powietrza ok. 8 Pa

• w narysowany poniżej sposób sprawdzamy, czy wybrany przez nas wentylator S1 spełnia warunki, tzn. pokonuje opór 8 Pa wyrzucając jednocześnie na zewnątrz minimum 75 m³ powietrza.

Wykres wentylatora S1.

W przypadku podłączenia wentylatora do kanałów wentylacyjnych o długości większej niż 1,5 m należy stosować co najmniej wentylator o przepływie mieszanym (osiowo odśrodkowym). W takich przypadkach najkorzystniej jest zasięgnąć porady projektanta wentylacji, aby jednak ułatwić zrozumienie zasad dotyczących działania wentylacji, proponujemy przeprowadzić taką samą analizę jak w punkcie powyżej, przyjmując stałą prędkość powietrza, a więc opór szacujemy przez długość kanałów np. 3 mb ok. 20 Pa.: - określamy rodzaj pomieszczenia np. pokój mieszkalny - obliczamy objętość pomieszczenia 5 m x 6 m x 2,5 m = 75 m³ - z tabeli dobieramy krotność wymiany powietrza np. 1 - obliczamy ile metrów sześciennych powietrza musi nasz wentylator wyrzucić w ciągu 1 h 75 m³ x 1 = 75 m³/h opór stawiany przez kanały przepływającemu powietrzu ok. 20 Pa analizując charakterystyki wentylatorów dobieramy wentylator S15D.

Wykres wentylatora S15D

Systemy wentylacyjne

Na etapie projektowania domu jednorodzinnego należy zwrócić uwagę na właściwy system wentylacyjny. Istniejące na rynku systemy kanałów z tworzyw sztucznych pozwalają na przycinanie elementów na dowolną długość piłka do metalu i samodzielny montaż, metodą "na wcisk" bez użycia spoiw czy klejów. Kanały płaskie (o przekroju prostokątnym) polecane są tam, gdzie pojawia się problem małej przestrzeni - dzięki asortymentowi kształtek dają się wpasować w każde pomieszczenie. Kanały okrągłe, chociaż wymagają większej przestrzeni montażowej, stawiają mniejsze opory przepływu powietrza. Systemy o mniejszych przekrojach, np. system kanałów płaskich MULTIVENT (120 x 60 mm) lub system kanałów okrągłych EASIPIPE 100 ( śr. 100 mm) polecane są do zastosowania w mniejszych obiektach, gdzie wymagane są mniejsze krotności wymiany powietrza. Większe przekroje jak SUPERTUBA ( 204 x 60) czy EASIPIPE 125 i 150 ( śr. 125 i 150 mm) znajdują zastosowanie w układach , gdzie wymagane są większe wydajności przepływu powietrza, np. z zestawieniu z wysokowydajnymi okapami kuchennymi, czy jako główne kanały wentylacyjne w dłuższych i bardziej skomplikowanych ciągach.